Communicatie

“Hoewel er brede overeenstemming bestaat over het belang van aandacht voor 21e eeuwse vaardigheden in het onderwijs, is men het minder eens over welke vaardigheden het meest belangrijk zijn.” (Thijs, Fisser, & van der Hoeven, 2014, p. 18). Kennisnet (Thijs et al., 2014) vatte de belangrijkste vaardigheden (volgens een onderzoek van Voogt en Pareja Roblin) toch samen in enkele figuren.
 

 

 

 

​

​

​

​

​

​

​

 

 

​

​

​

​

Communiceren
‘Communiceren’ als 21e eeuwse vaardigheid wordt als volgt gedefinieerd: Het effectief en efficiënt overbrengen en ontvangen van een boodschap. Meer specifiek gaat het over:

• Doelgericht informatie uitwisselen met anderen;

• Kunnen omgaan met verschillende communicatieve situaties;

• Kennen van gesprekstechnieken, -regels en sociale conventies bij elke situatie;

• Kunnen omgaan met verschillende communicatiemiddelen en het hanteren van verschillende strategieën daarbij;

• Inzicht hebben in de mogelijkheden van ICT om effectief te communiceren.

Om de vaardigheid ‘communiceren’ ten volle te ontwikkelen is er kennis nodig over alle onderdelen van communicatie. De verschillende onderdelen zoals het niveau van communicatie, de vorm van communicatie (verbaal versus non-verbaal), het communicatieschema en feedback. Zo kan kennis en inzicht in het communicatieschema ondersteunend zijn bij het oefenen van de communicatievaardigheden. 

​

Samenwerken
De vaardigheid ‘samenwerken’ bevat het onderdeel: ‘effectief kunnen communiceren’ (Thijs et al., 2014). In de lessenreeks wordt gebruik gemaakt van hoekenwerk, waarbij samenwerken een belangrijke component is. Verder is feedback belangrijk binnen het domein van ‘samenwerken’. Bijvoorbeeld, in heel wat leerplannen maakt (peer)feedback een belangrijk deel uit van een goede samenwerking.

​

Sociale en culturele vaardigheden
Binnen ‘sociale en culturele vaardigheden’ wordt eveneens aangegeven dat dit onder andere gaat om “constructief kunnen communiceren in verschillende sociale situaties met respect voor andere visies, uitingen en gedragingen” (Thijs et al., 2014, p. 34). Zeker in een klas waarin leerlingen met verschillende achtergronden zitten, is het belangrijk dat leerlingen leren communiceren met respect voor elkaar.

​

Creatief denken
Deze vaardigheid kan verbonden worden met feedback. Onderdelen als evalueren en reflecteren maken essentieel deel uit van de stimulatie van het creatief denken. Het creatieve (denk)proces bestaat volgens SLO (2015) uit vier fasen: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren en evalueren. De leerling moet waardering kunnen uiten voor het proces en het product van zichzelf en van anderen. Daarnaast moeten ze kunnen terugblikken op het denkproces en hierover reflecteren. Om dit tot een goed einde te brengen, is het dus essentieel dat leerlingen weten hoe ze die waardering kunnen uiten op een constructieve en efficiënte manier (SLO, 2015).